Μαύρη τρύπα σε... άσπρο πέπλο: Εντυπωσιακή φωτογραφία από τον γαλαξία NGC 4945

Μέσα στην περιοχή με το λευκό χρώμα κρύβεται με γιγάντια ενεργή μαύρη τρύπα. Credit: NASA/CXC/Univ degli Studi Roma Tre/A.Marinucci et al/ESO/VLT & NASA/STSc

Χιούστον 

H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή εικόνα του γαλαξία NGC 4945 που έχει κοινά χαρακτηριστικά με τον δικό μας γαλαξία. Ο σπειροειδής NGC 4945 βρίσκεται σε απόσταση 13 εκ. ετών φωτός στον αστερισμό του Κενταύρου. Όπως και ο δικός μας γαλαξίας έτσι και ο NGC 4945 διαθέτει μια γιγάντια μελανή οπή η οποία όμως είναι πολύ πιο ενεργή από τη δική μας. 

H μαύρη τρύπα του NGC 4945 βρίσκεται μέσα στην περιοχή με το λευκό χρώμα της φωτογραφίας η οποία και αποτελεί σύνθεση εικόνων που έχουν καταγράψει από τον γαλαξία το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra και ισχυρά επίγεια τηλεσκόπια. 

Αμέτρητα «σπίτια» για τη ζωή στο Σύμπαν: Υπάρχουν 8,8 δισ. φιλόξενοι πλανήτες στον Γαλαξία

Καλιφόρνια 

Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες μελετώντας κάθε φορά τα νέα δεδομένα που προκύπτουν από τις παρατηρήσεις επίγειων και διαστημικών τηλεσκοπίων προχωρούν σε υπολογισμούς και εκτιμήσεις για τον αριθμό αλλά και τα είδη των πλανητών τόσο στον γαλαξία μας όσο και σε ολόκληρο το Σύμπαν. 

Ορισμένες εξ αυτών επικεντρώνονται στον αριθμό των πλανητών που έχουν μέγεθος και συνθήκες παρόμοιες με αυτές της Γης, δηλαδή πλανητών που είναι δυνητικά φιλόξενοι για τη  ζωή. Η τελευταία τέτοια μελέτη αναφέρει ότι μόνο στον γαλαξία μας υπάρχουν περίπου 9 δισεκατομμύρια φιλόξενοι πλανήτες.

Η αποστολή

Ομάδα αμερικανών αστρονόμων ανέλυσε δεδομένα από την αποστολή Kepler η οποία αναζητά πλανήτες στον γαλαξία μας. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler τα τελευταία τρία χρόνια έχει εντοπίσει τα ίχνη περίπου 3,5 χιλιάδων πλανητών. Μέχρι στιγμής έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη περίπου 150 εξ αυτών. Η πρώτη φάση της αποστολής Kepler έχει ολοκληρωθεί αλλά οι επιτελείς της NASA μελετούν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το τηλεσκόπιο και επεξεργάζονται νέα σχέδια αξιοποίησής του.

Η κατοικήσιμη ζώνη

Ειδικοί του Πανεπιστημίου Μπέρκλι και του Πανεπιστημίου της Χαβάης μελέτησαν και ανέλυσαν δεδομένα που κατέγραψε το Kepler αυτά τα τρία χρόνια λειτουργίας του. Από το σύνολο των άστρων που υπάρχουν στον γαλαξία μας (ο αριθμός τους υπολογίζεται σε 100-400 δισ. άστρα) εκτιμάται ότι περίπου το 20% είναι άστρα σαν τον Ήλιο. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένα στα πέντε άστρα σαν τον Ήλιο στον γαλαξία μας διαθέτει πλανήτες με χαρακτηριστικά (μέγεθος, ατμοσφαιρικές συνθήκες, θερμοκρασία κ.α) παρόμοια με αυτά της Γης. Οι πλανήτες με αυτά τα χαρακτηριστικά βρίσκονται στη λεγόμενη κατοικήσιμη ζώνη: την περιοχή που η απόσταση του πλανήτη από το μητρικό του άστρο είναι τέτοια που να δημιουργεί συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη και συντήρηση της ζωής όπως για παράδειγμα, την παρουσία νερού σε υγρή μορφή. Παράλληλα οι ερευνητές υπέδειξαν την πιθανή παρουσία άλλων 833 πλανητών αυξάνοντας τον αριθμό της σχετικής λίστας της αποστολής Kepler.

Μια Γη... δίπλα μας

Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο αριθμός των πλανητών που βρίσκονται εντός της κατοικήσιμης ζώνης και διαθέτουν χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της Γης στον γαλαξία μας ανέρχεται σε 8,8 δισ. Εκτιμούν μάλιστα ότι ένας τέτοιος πλανήτης μπορεί να βρίσκεται στη διαστημική μας γειτονιά και ειδικότερα σε απόσταση μόλις 12 ετών φωτός από τη Γη. Με δεδομένο ότι υπάρχουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια γαλαξίες στο Σύμπαν καθένας εκ των οποίων διαθέτει εκατοντάδες δισεκατομμύρια άστρα είναι προφανές ότι ο αριθμός των πλανητών που μπορούν να φιλοξενήσουν ζωή είναι απλά... ανυπολόγιστος. Βέβαια το αν έχει αναπτυχθεί κάπου ζωή και τι είδους μπορεί να είναι αυτή αποτελεί το μεγάλο ζητούμενο στο οποίο καλείται η επιστημονική κοινότητα να βρει απαντήσεις. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PNAS».

Κοσμικό «τροχαίο» βλέπουν τα τηλεσκόπια

Γιγάντιο νέφος τρέχει με ορμή πάνω στον γαλαξία μας. Η σύγκρουση θα οδηγήσει στη γέννηση νέων άστρων

Καλλιτεχνική απεικόνιση του νέφους Σμιθ το οποίο κινείται με ταχύτητα προς τον γαλαξία μας. H φωτεινή κουκκίδα δεξιά στην εικόνα στη δεύτερη σπείρα αναπαριστά τη θέση του Ήλιου στον Γαλαξία Credit: Bill Saxton (NRAO/AUI/NSF)

Λονδίνο 

Ένα γιγάντιο νέφος βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με τον γαλαξία μας. Η σύγκρουση αναμένεται να προκαλέσει τη γέννηση εκατοντάδων χιλιάδων νέων άστρων.

Το νέφος

Το νέφος ανακαλύφθηκε πριν από 50 χρόνια από την νεαρή τότε αμερικανίδα αστρονόμο Γκέιλ Σμιθ και πήρε το όνομα της. Το νέφος «Σμιθ» εντοπίστηκε από την αστρονόμο να κινείται σε απόσταση δεκάδων χιλιάδων ετών φωτός από τον γαλαξία μας. Τα δεδομένα που είχαν συγκεντρώσει για το νέφος αυτό οι επιστήμονες έκτοτε δεν ήταν ικανά για να αποκαλύψουν σημαντικά στοιχεία όπως η ταχύτητα, η κατεύθυνση του κ.α. Ομάδα επιστημόνων χρησιμοποιώντας νέα ισχυρά τηλεσκόπια εντόπισε το νέφος και την πορεία του.

Η πιθανή σύγκρουση

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα τηλεσκόπια VLA και GBT και εντόπισαν το νέφος σε μια απόσταση 8 χιλιάδων ετών φωτός από τον Γαλαξία. Όπως διαπίστωσαν το νέφος κινείται προς τον γαλαξία μας με ταχύτητα 255 χλμ./δευτ. Οι υπολογισμοί που έκαναν δείχνουν ότι αν το νέφος συνεχίσει να κινείται έτσι θα πέσει πάνω στον Γαλαξία σε περίπου 30 εκατομμύρια έτη. Σύμφωνα με τους ειδικούς η σύγκρουση αυτή θα δημιουργήσει μια νέα περιοχή στις παρυφές του γαλαξία μας στην οποία θα γεννιούνται με εξαιρετικά ταχύ ρυθμό νέα άστρα.

Με βάση προηγούμενες παρατηρήσεις η ποσότητα υδρογόνου που υπολογίζεται ότι περιέχει το νέφος Σμιθ οδηγεί τους ειδικούς στην εκτίμηση ότι η σύγκρουση μπορεί να οδηγήσει στη γέννηση ενός εκατομμυρίου άστρων σαν τον Ήλιο. Τέτοιου είδους συγκρούσεις οδηγούν παράλληλα και στη γέννηση μεγάλου αριθμού άστρων που θα έχουν μικρή διάρκεια ζωής και θα αυτοκαταστρέφονται σε εκρήξεις σουπερνόβα.

Το εμπόδιο

Για να συμβεί όμως αυτό το νέφος Σμιθ θα πρέπει να περάσει από τη λεγόμενη «ατμόσφαιρα» του γαλαξία μας. Οι επιστήμονες ονομάζουν ατμόσφαιρα του Γαλαξία το καυτό ιονισμένο αέριο που τον περιβάλλει. Συνήθως το ιονισμένο αέριο που περιβάλλει τους γαλαξίες λειτουργεί σε σχέση με τα νέφη αερίων όπως η ατμόσφαιρα της Γης σε σχέση με μικρομεσαία αντικείμενα. Ένα νέφος αερίων ερχόμενα σε επαφή με το ιονισμένο αέριο ενός γαλαξία αρχίζει να «καίγεται» και καταστρέφεται πριν φτάσει κοντά σε αυτόν.

Όμως οι ερευνητές εντόπισαν την παρουσία μαγνητικού πεδίου στην καρδιά του νέφους Σμιθ. Το μαγνητικό πεδίο μπορεί να προστατεύσει το νέφος από το ιονισμένο αέριο και να του επιτρέψει να το διαπεράσει και να εισέλθει στον γαλαξία μας πέφτοντας τελικά πάνω του.Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal».

Η «μάγισσα» που γεννά άστρα

Νέες εντυπωσιακές εικόνες από το νεφέλωμα IC 2118

Το «Κεφάλι της Μάγισσας» όπως το κατέγραψε το τηλεσκόπιο WISE. Credit:NASA/JPL-Caltech

Πασαντίνα, Καλιφόρνια 

Το διαστημικό τηλεσκόπιο WISE κατέγραψε νέες λεπτομερείς εικόνες ενός εντυπωσιακού νεφελώματος που βρίσκεται σε απόσταση 900 ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Ηριδανού. Η κωδική του ονομασία είναι IC 2118 αλλά οι επιστήμονες το έχουν βαφτίσει «Το Κεφάλι της Μάγισσας» επειδή όταν ανακαλύφθηκε σε κάποιους θύμισε το προφίλ μιας μάγισσας. 

Το νεφέλωμα βρίσκεται κοντά στο γιγάντιο άστρο Rigel το φως του οποίου λούζει το νεφέλωμα. Το φως του Rigel σε συνδυασμό με το φως των άστρων που γεννιούνται μέσα στο νεφέλωμα το κάνουν να λάμπει στο υπέρυθρο του φάσματος το οποίο παρατηρεί το WISE.

Το «Φάντασμα του Δία»

Το τηλεσκόπιο Spitzer φωτογράφισε το εντυπωσιακό πλανητικό νεφέλωμα

Το Φάντασμα του Δία μέσα από τον φακό του Spitzer. Credit : NASA/JPL-Caltech/Harvard-Smithsonian CfA

Χιούστον, Τέξας 

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer φωτογράφισε το «Φάντασμα του Δία». Πρόκειται για ένα πλανητικό νεφέλωμα που βρίσκεται σε απόσταση 1,400 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό της Υδρας. Η κωδική ονομασία του νεφελώματος είναι NGC 3242 και η μελέτη του ίσως αποκαλύψει νέα στοιχεία για τα πλανητικά νεφελώματα.

Ένα πλανητικό νεφέλωμα αποτελείται από ένα επεκτεινόμενο κέλυφος ιονισμένου αερίου που αποβάλλεται από άστρα τα οποία βρίσκονται στα τελευταία στάδια της ζωής τους. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα πλανητικά νεφελώματα μπορεί να παίζουν σημαντικό ρόλο στη χημική εξέλιξη ενός γαλαξία.

Ενας γαλαξίας σκέτο… πυροτέχνημα

Στον NGC 6946 «σκάνε» συνεχώς σουπερνόβα που τον κάνουν να λάμπει σε διάφορα χρώματα

Πράγματι στην νέα εικόνα ο NGC 6946 δείχνει σαν ένα πολύχρωμο κοσμικό μωσαϊκό. Credit: NASA/CXC/MSSL/R.Soria et al, Optical: AURA/Gemini OBs

Χιούστον 

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή φωτογραφία του σπειροειδούς γαλαξία NGC 6946 που βρίσκεται σε απόσταση 22 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Στον γαλαξία αυτό οι εκρήξεις σουπερνόβα (άστρα που αυτοκαταστρέφονται) αποτελούν συχνό φαινόμενο. Μόνο κατά τη διάρκεια των τελευταίων 100 ετών έχουν εντοπισθεί και παρατηρηθεί οκτώ σουπερνόβα. Οι εκρήξεις αυτές κάνουν τον γαλαξία να φωτοβολεί και μάλιστα με διάφορα χρώματα στον κοσμικό περιβάλλον. Για αυτό και οι επιστήμονες έχουν προσδώσει στον NGC 6946 το προσωνύμιο «Γαλαξίας Πυροτέχνημα». Η φωτογραφία που έδωσε στην δημοσιότητα η NASA αποτελεί συνδυασμό εικόνων του γαλαξία που έχουν καταγράψει το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra και τα τηλεσκόπια του επίγειου δικτύου Gemini. Σε αυτή την εικόνα ο γαλαξίας εμφανίζεται με εντυπωσιακή χρωματική παλέτα.

Στη δημοσιότητα έδωσε το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς τους υποψήφιους για το βραβείο του Φωτογράφου Αστρονομίας 2013

Η φωτογραφία του Νορβηγού Τόμι Ελιάσεν αποτελεί έναν φόρο τιμής στον φωτογράφο των άστρων. Που περιμένει ώρες ατελείωτες στην ύπαιθρο περιμένοντας την τέλεια φωτογραφία: Έναν ουρανό με τον γαλαξία, το φως του ήλιου και έναν μετεωρίτη να καίγεται στην ατμόσφαιρα της Γης.

Με τίτλο «Αψίδα για τον Παράδεισο» η φωτογραφία του Βρετανού Στίβεν Μπανκς, αιχμαλωτίζει στο ίδιο κάδρο τον γαλαξία μας με τα βράχια στην ακτή του Ντόρσετ.

Ο ουρανός της Ισλανδίας καθώς ο ήλιος έχει μόλις βασιλέψει και η ουρά του κομήτη σχηματίζει σχέδια. Φωτογραφία από τον Ινγκόλφουρ Μπγιαργμουντσον.

Η φωτογραφία του Αυστραλού Γουέιν Ινγκλαντ μοιάζει να απεικονίζει μια ακτίνα από ένα γιγάντιο πιάτο δορυφορικού σήματος. Στην πραγματικότητα είναι ο γαλαξίας στον ουρανό πάνω από το αστεροσκοπείο Παρκς στην Αυστραλία

Ο ουρανός πάνω από τους κρατήρες Ριμ του Μίβαθ στην Ισλανδία, καθώς ο Ηλιος έχει μεγιστοποιήσει τη δραστηριότητα ενός 11ετούς κύκλου. Φωτογραφία του Τζέιμς Γούντεντ.

Ο έναστρος ουρανός και ο γαλαξίας απλώνονται πάνω από την εντυπωσιακή οροσειρά στην κοιλάδα Γιοσέμιτι στο Εθνικό Πάρκο της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ. Η φωτογραφία είναι του Ροτζέλιο Μπερνάλ Αντρέο.