Το μάτι του «Κέπλερ» βλέπει... το Σύμπαν

Το τροχιακό αστεροσκοπείο της NASA που εκτοξεύθηκε τον περασμένο Μάρτιο στο Διάστημα, εντόπισε πέντε νέους εξωπλανήτες

Την περασμένη εβδομάδα η NASA ανακοίνωσε την ανακάλυψη πέντε νέων εξωπλανητών από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο «Κέπλερ» ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των πλανητών που έχουμε ανακαλύψει τα τελευταία 15 χρόνια να ξεπερνάει τους 400 περίπου πλανήτες οι οποίοι περιφέρονται γύρω από 350 περίπου γειτονικά μας άστρα

Η έρευνα του «Κέπλερ» στοχεύει να αποδείξει ότι τα περισσότερα άστρα της Κύριας Ακολουθίας έχουν βραχώδεις πλανήτες στην επονομαζόμενη «κατοικήσιμη ζώνη» τους.

Το «Κέπλερ» είναι ένα τροχιακό αστεροσκοπείο το οποίο εκτοξεύτηκε στο Διάστημα στις αρχές του περασμένου Μαρτίου και το οποίο διαθέτει ένα από τα πιο ευαίσθητα φωτόμετρα με σκοπό να μελετήσει δεκάδες χιλιάδες άστρα της Κύριας Ακολουθίας στη διάρκεια της επόμενης τετραετίας.

Η οπτική γωνία με την οποία παρατηρεί το «Κέπλερ» είναι σταθερή και εκτείνεται σε βάθος 3.000 ετών φωτός, ενώ η ευρυγώνια ικανότητά του του δίνει τη δυνατότητα να καλύψει μιαν αρκετά μεγάλη έκταση του ουρανού που βρίσκεται ανάμεσα στους αστερισμούς του Κύκνου και της Λύρας.

Διερεύνηση της δομής
Ο κύριος επιστημονικός σκοπός της όλης αποστολής είναι η διερεύνηση της δομής που έχουν τα διάφορα πλανητικά συστήματα πέρα από το δικό μας.

Πιο συγκεκριμένα, οι μελέτες αυτές ελπίζουμε να μας δώσουν απαντήσεις σχετικά με το πόσοι πλανήτες βρίσκονται εντός ή κοντά στην επονομαζόμενη «κατοικήσιμη ζώνη» των πλανητικών συστημάτων που θα εντοπιστούν, να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά των άστρων που περιλαμβάνουν πλανητικά συστήματα και να υπολογίσει τα διάφορα μεγέθη και σχήματα των τροχιών τους, καθώς και τον αριθμό των πλανητών που υπάρχουν γύρω από πολλαπλά άστρα.

Ο τρόπος με τον οποίο θα επιτύχει τον στόχο του το «Κέπλερ» βασίζεται στην ταυτόχρονη και συνεχόμενη παρατήρηση της φωτεινότητας 150.000 άστρων.

Μ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να εντοπίσει ακόμη και τις πιο ελάχιστες αλλαγές στην ένταση της λαμπρότητας των άστρων αυτών σε περίπτωση που κάποιος τυχόν πλανήτης περάσει μπροστά από τον δίσκο ενός απόμακρου άστρου.

Το φωτόμετρο που διαθέτει το «Κέπλερ» έχει την ικανότητα να εντοπίσει αλλαγές στη φωτεινότητα ενός άστρου παρόμοια μ’ αυτήν που επιφέρει μια μύγα στη φωτεινότητα ενός λαμπερού προβολέα.

Η ικανότητα αυτή του φωτόμετρου που έχει το «Κέπλερ» βασίζεται στους 42 ειδικούς ανιχνευτές CCD που διαθέτει και οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα ανάλυσης 95 megapixels!

Με τη βοήθεια των ανιχνευτών αυτών και με βάση τους σημερινούς μας υπολογισμούς η πιθανότητα εντοπισμού πλανητών στο μέγεθος της Γης μας φτάνει τη μία στις 210 ή περίπου τον εντοπισμό πέντε «γήινων» πλανητών για κάθε 1.000 άστρα που θα παρατηρήσει το «Κέπλερ».

Παρακολούθηση της «κατοικήσιμης ζώνης»

Η έρευνα του «Κέπλερ» έχει ως στόχο να αποδείξει ότι τα περισσότερα άστρα της Κύριας Ακολουθίας έχουν βραχώδεις πλανήτες στην επονομαζόμενη «κατοικήσιμη ζώνη» τους, ενώ κατά μέσον όρο δημιουργούνται δύο βραχώδεις πλανήτες στο μέγεθος της Γης στην περιοχή από 0,5 έως 1,5 Αστρονομικές Μονάδες (μία Αστρονομική Μονάδα ισοδυναμεί με την απόσταση Γης-Ηλίου που είναι ίση με περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα). Στη διάρκεια των μελετών του το «Κέπλερ» αναμένεται να εντοπίσει εκατοντάδες πλανήτες 30 έως 600 φορές μικρότερης μάζας απ’ ό,τι έχει ο Δίας, ενώ πολλοί απ’ αυτούς θα έχουν παρόμοια συστατικά με τη Γη και διάμετρο που θα κυμαίνεται από το 80% του μεγέθους της Γης και άνω.

Στη διάρκεια της αποστολής του το «Κέπλερ» δεν βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη αλλά σε ένα σημείο βαρυτικής ισορροπίας του συστήματος Γης-Σελήνης. Σ’ αυτή την απόσταση η παρουσία της Γης και του Ηλιου δεν εμποδίζει την απρόσκοπτη και συνεχή παρατήρηση της περιοχής που έχει επιλεγεί. Το διαστημικό σύμπλεγμα από το οποίο αποτελείται έχει βάρος έναν περίπου τόνο, ενώ το κύριο κάτοπτρό του φτάνει το 1,40 μέτρο. Το κόστος της όλης αποστολής θα φτάσει τελικά τα 500 σχεδόν εκατομμύρια δολάρια.

Διονύσης Π. Σιμόπουλος